Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Fenoui-de-mar
Crithmum maritimum
Apiaceae Umbelliferae
Àutri noum : Sausseiroun, Bacilo.
Noms en français : Criste-marine, Fenouil marin.
Descripcioun :Lou fenoui-de-mar es uno planto poupouso coumuno que trachis sus li roucas o dins la sablo en ribo de mar. Se recounèis eisa à si fueio penado.
Usanço :Es uno planto manjadisso que gagnarié à èstre couneigudo ; lou goust ramento aquéu de la pastenargo, mai pu cousènt. Ero manjado au nostre, crus o cuecho coume de liume. Peréu es uno bono planto, vertuouso contro lou mau-de-terro (richo en vitamino C), depurativo, estimulanto, ajudo à pissa e à digeri. Bono pèr la pèu, n'en bouton dins de crèmo e proun de poutingo à l'ouro d'aro.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 20 à 50 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Crithmum
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo :
Ø (o loungour) enflourejado : 4 à 6 cm
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : NaCl
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Mar
- Paret
- Sablo
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Mediterrano-Atlantico
Ref. sc. : Crithmum maritimum L., 1753